- 1. Giới thiệu bộ môn cờ Shogi Nhật Bản
- 2. Tìm hiểu thành phần bộ cờ Shogi
- 2.1. Bàn cờ
- 2.2. Quân cờ trong Shogi
- 2.3. Cách sắp xếp các quân trên bàn cờ
- 2.4. Số người chơi và thời gian chơi một ván Shogi
- 3. Hướng dẫn chơi cờ Shogi chuẩn như người Nhật
- 3.1. Chức năng của từng quân cờ Shogi
- 3.2. Cách di chuyển quân trong một ván Shogi
- 3.3. Giai đoạn kết thúc của ván Shogi
Giới thiệu bộ môn cờ Shogi Nhật Bản
Trong tiếng Nhật, Shogi nghĩa là Cờ tướng hay Tướng kỳ. Cũng giống như cờ vua hay cờ tướng, bộ môn cờ này xuất phát từ cờ Saturanga của Ấn Độ. Người Việt thường gọi cờ Shogi là cờ tướng Nhật bản hay cờ Nhật Bản.
Shogi có cách chơi tương tự như cờ vua. Thế nhưng với luật Thả quân, trò chơi này “thiên biến vạn hóa” hơn rất nhiều. Trước đây, vào khoảng thế kỷ XII, luật nguyên thủy của Shogi vẫn chưa có luật Thả quân, đến đầu thế kỷ XVI thì luật này mới được áp dụng.
Mục tiêu cuối cùng của cờ Shogi cũng giống như cờ vua. Người nào ăn được quân Vua của đối phương trước thì người đó giành chiến thắng.
Tìm hiểu thành phần bộ cờ Shogi
Muốn chơi Shogi, chúng ta cần có bàn cờ và các quân cờ của trò này. Dưới đây là những thông tin sơ lược về bàn cờ, quân cờ và cách sắp các quân cờ Shogi.
Bàn cờ
Bàn cờ Shogi có hình vuông với kích thước 9*9 các ô. Bàn cờ thường được làm bằng gỗ. Khác với nhiều bộ môn cờ khác, các quân cờ trong Shogi không phân biệt màu sắc.
Quân cờ trong Shogi
Về hình dáng, cờ Shogi có hình ngũ giác, kích thước bằng nhau. Ban đầu, mỗi người sẽ được phát 20 quân cờ gồm:
- Vua: 1 quân
- Xe: 1 quân
- Tượng: 1 quân
- Tướng vàng: 2 quân
- Tướng bạc: 2 quân
- Mã: 2 quân
- Hương xa: 2 quân
- Tốt: 9 quân
Hai người chơi có quân cờ giống nhau về cả kích thước lẫn hình dáng. Do đó, để phân biệt cờ của hai bên, người ta sẽ dựa vào chiều của quân cờ.
Mỗi quân cờ Shogi có 2 mặt. 1 mặt in tên quân cờ bằng chữ Hán, mực đen. Mặt còn lại ghi chữ Hán màu đỏ, được sử dụng khi quân cờ được Phong cấp. Ngoại trừ vua và tướng vàng không có chữ đỏ (vì không thể phong cấp).
Cách sắp xếp các quân trên bàn cờ
Theo hướng dẫn chơi cờ Shogi, 20 quân cờ của 2 người chơi sẽ được sắp xếp theo quy chuẩn như sau:
Hàng cuối cùng, sát mép bàn cờ: Quân vua đặt ở trung tâm. Thứ tự từ ngoài vào trong sẽ là: Hương xa, Mã, Tướng bạc, Tướng vàng.
Hàng thứ 2:
- Quân Tượng đặt phía tay trái người chơi, phía trên Quân Mã trái.
- Quân Xe đặt phía tay phải người chơi, phía trên Quân Mã phải.
Hàng thứ 3: Gồm 9 quân Tốt.
Số người chơi và thời gian chơi một ván Shogi
Theo cờ Shogi cách chơi, mỗi ván Shogi sẽ có 2 người chơi. Mỗi người có 2 phút để chuẩn bị. Mỗi trận đấu kéo dài khoảng 1 tiếng. Thế nhưng một số trận đấu chuyên nghiệp có thể kéo dài từ 8 đến 16 tiếng. Những môn cờ nhanh chỉ kéo dài khoảng 20 phút.
Hướng dẫn chơi cờ Shogi chuẩn như người Nhật
Cách chơi cờ Shogi được đánh giá là không quá phức tạp. Trước hết, bạn cần nắm được chức năng của từng quân cờ Shogi, cách di chuyển quân cờ và cách kết thúc một ván Shogi.
Chức năng của từng quân cờ Shogi
Trong cẩm nang hướng dẫn chơi cờ Shogi, các chức năng của mỗi quân cờ được mô tả như sau:
- Quân Vua: Vua có thể đi/ăn quân 1 ô theo hướng bất kỳ
- Tướng Vàng: Mỗi lần có thể đi 1 ô về hướng bất kỳ, trừ 2 nước đi chéo về sau (có tất cả 6 cách đi). Tướng Vàng không thể phong cấp.
- Tướng bạc: Có khả năng đi 1 ô theo 4 đường chéo và 1 ô tiến về phía trước (có tất cả 5 cách đi). Sau khi phong cấp, tướng bạc có thể đi như Tướng vàng.
- Tượng: Có khả năng đi theo 4 đường chéo bao nhiêu ô tùy ý, miễn là không bị chặn quân. Sau khi phong cấp, tượng có thêm cách đi như Vua.
- Xe: Có khả năng đi ngang hoặc dọc bao nhiêu ô tùy ý, miễn là không bị chặn. Sau khi phong cấp, xe có thêm cách đi như Vua.
- Mã: Có thể di chuyển như Mã trong cờ vua, nghĩa là đi theo hình chữ L. Tuy nhiên, Mã chỉ đi tiến lên đằng trước (2 cách đi) và có thể nhảy qua các quân khác. Khi đến hàng 8 hoặc 9, quân Mã sẽ được phong cấp và có thể đi như Tướng vàng.
- Hương xa: Quân cờ này chỉ có thể đi theo chiều dọc, tiến lên phía trước. Sau khi phong cấp, hương xa có thể đi như Tướng vàng.
- Tốt: Quân cờ này chỉ đi thẳng về phía trước 1 ô. Sau khi phong cấp, quân Tốt có thể đi như Tướng vàng.
Cách di chuyển quân trong một ván Shogi
Khi bắt đầu ván chơi, người chơi thực hiện lượt của mình xen kẽ nhau. Các quân cờ cần di chuyển theo đúng luật. Trong ván bạn có thể thực hiện các hành động: Đi quân, Thả quân, Phong cấp cho các quân cờ.
Tiến cờ
Bất cứ quân cờ nào cũng có thể đi về phía trước. Tuy nhiên, có quân đi được nhiều bước, có quân chỉ đi được 1 bước. Có quân có thể “nhảy” qua quân cờ khác, nhưng có quân lại không. Có những quân chỉ có thể đi về phía trước mà không thể lùi.
Ăn cờ
Cũng giống như nhiều bộ môn cờ khác, người chơi sẽ tiến hành loại bỏ quân cờ của đối phương bằng cách ăn quân. Chỉ cần bạn di chuyển đến ô mà ô đó đang có quân cờ đối phương “chiếm ngự”.
Thả quân
Trong bộ môn cờ tướng Nhật Bản, luật Thả quân được hiểu như sau: Khi đến lượt chơi của mình, thay vì di chuyển quân như bình thường thì người chơi có thể đưa một quân bất kỳ, đã bị ăn trước đó của đối phương vào một ô trống bất kỳ trên bàn cờ. Lúc này, quân cờ này sẽ thuộc quyền sở hữu của bạn.
Thế nhưng khi thả quân, bạn không được ăn quân cờ của đối thủ ngay. Quân cờ này cũng không thể phong cấp ngay nếu như bạn đặt nó ở vùng phong cấp. Cho đến khi thực hiện những nước đi tiếp theo, việc ăn và phong cấp mới được thực hiện như bình thường.
Những quân cờ được thả phải thực hiện nước đi hợp lệ ở những lần tiếp theo. Cũng vì vậy mà người chơi không được thả Tốt, Hương xa và Mã trên hàng xa nhất. Bên cạnh đó, quân Mã cũng không được đặt trên hàng 8.
Trong cách chơi Shogi nói chung và luật thả quân nói riêng, quân Tốt cần thực hiện theo những nguyên tắc sau:
- Quân tốt không thể được đặt trên cùng một cột dọc cùng với một quân Tốt khác chưa được phong cấp cùng một bên. Như vậy, nếu cả 5 quân Tốt trên các cột chưa được phong cấp thì bạn không được phép thả quân Tốt nào.
- Bạn có thể thả Tốt để tạo thành thế Chiếu Vua, nhưng không được quyền chiếu hết. Các quân Tốt còn lại thì vẫn được Chiếu hết.
Phong cấp
Vùng phong cấp trong Shogi chính là 3 hàng cuối cùng. Nghĩa là vùng đặt quân ban đầu của đối thủ. Bất kỳ quân cờ nào đi qua vùng phong cấp đều có thể được phong cấp.
Sau khi phong cấp, quân cờ sẽ được lật mặt đỏ lên để đánh dấu. Lúc này, quân cờ có thể di chuyển theo cách mới của chúng. Khi bị bắt quân, chúng sẽ quay trở lại “sức mạnh” ban đầu.
Chiếu hết
Khi bạn đi 1 nước cờ và ở lượt đi tiếp theo, bạn có thể ăn Vua đối phương thì nước đi này được gọi là “chiếu Vua“. Nếu vua không có nước đi nào thoát khỏi tình thế này thì ván cờ Shogi sẽ kết thúc ở lượt kế tiếp.
Khi bị chiếu, người chơi cần di chuyển quân Vua đến vị trí khác. Hoặc cũng có thể sử dụng những quân cờ khác để che cho Vua, giúp vua không bị ăn. Còn nếu người chơi rơi vào “ngõ cụt” thì nước đi đó gọi là “Chiếu hết” và người chiếu sẽ thắng.
Giai đoạn kết thúc của ván Shogi
Trong hướng dẫn chơi cờ Shogi, người chơi nào ăn được vua của đối phương trước thì thắng. Thế nhưng trong thực tế, thường người chơi nào thấy mình không “cứu” được vua sẽ tự nhận thua. Hoặc khi thực hiện các nước đi không hợp lệ, người chơi cũng sẽ bị xử thua. Ngoài ra, có hai thế cờ hòa khi chơi Shogi chúng ta thường gặp như sau.
Các nước đi bị lặp lại
Nếu thế cờ bị lặp đi lặp lại 4 lần với nước đi của cùng 1 kỳ thủ, nước cờ này coi như không tính. Hai thế cờ được coi là giống nhau khi quân trong tay và thế cờ trên bàn giống như nhau. Tuy nhiên, thế cờ đó không được là thế chiếu Vua, người chơi nào chiếu lặp 4 lần sẽ bị xử thua lập tức.
Song vua cùng tồn tại
Khi Vua của cả hai người chơi cùng đi vào vùng phong cấp của mình, đồng thời cả 2 đều không thể ăn thêm quân hoặc chiếu hết đối phương. Lúc này, người chơi tính điểm các quân của từng bên để tìm ra người chiến thắng, cụ thể:
- Quân Xe/quân Tượng: 5 điểm.
- Các quân cờ Shogi khác trừ Vua: 1 điểm (dù chúng đã phong cấp thì vẫn được tính như quân thường).
- Người chơi nào ít hơn 24 điểm sẽ bị xử thua. Nếu cả hai người đều ít hơn 24 điểm thì ván cờ đó bị hủy.
Trên đây là bài viết hướng dẫn chơi cờ Shogi cơ bản. Nếu đang muốn trải nghiệm một bộ môn cờ mới thì đừng bỏ qua trò chơi này bạn nhé! Chúc các bạn sẽ có những trải nghiệm đáng nhớ với trò Shogi.
