Cách chơi Tổ Tôm chi tiết từ A đến Z cho tân thủ nhập môn

Tổng quan về bài Tổ Tôm

Để có cách chơi bài Tổ Tôm chuẩn xác nhất, trước tiên các bài thủ cần phải làm quen với trò chơi này. Cùng doithuongplus.com tìm hiểu tổng quan về bài Tổ Tôm ngay trong phần viết dưới đây nhé!

Bài Tổ Tôm là gì?

Bài Tổ Tôm là một trò chơi bài cổ xưa nhất trong làng bài dân gian Việt Nam. Trò chơi này ban đầu chỉ được phục vụ nhu cầu giải trí cho những bậc vương giả, những địa chủ nhà giàu xưa. Tuy nhiên, vì sức hút vô cùng đặc biệt của mình, trò chơi bài này nhanh chóng được lan rộng trong dân gian. Ở thời hoàng kim, nhà nhà người người đều chơi Tổ Tôm như một hoạt động sinh hoạt của mình.

Bộ bài dùng để chơi bài Tổ Tôm

Đánh Tổ Tôm sẽ được chơi trên một bộ bài riêng biệt. Bộ bài này có hình chữ nhật nhỏ. Tổng số lá trong một bộ bài lên đến 120 lá. Những lá bài này hoàn toàn không có đánh số. Người chơi muốn chơi được buộc phải hiểu về bộ bài này thì mới theo được bài.

Cụ thể:

• 120 lá trong bộ sẽ được chia thành 4 loại quân. Dân gian thường dùng câu hát  “Vạn vuông, Văn chéo, Sách thì loằng ngoằng” để phân biệt. Mỗi loại quân sẽ có 30 lá.
• Tên các quân bài trong bộ sẽ được đọc theo trình tự từ trái qua. Trong đó có 2 thành tố cần lưu ý là phần số và phần hoa. Đối với phần số sẽ gồm 9 hàng từ Nhất đến Cửu. Ở phần hoa sẽ có 3 hàng là Vạn, Sách, Văn.
• Ngoài các lá thông thường trên bài Tổ Tôm còn có các lá bài đặc biệt là:
  • Thang Thang: Hình người phụ nữ đang bồng con cho bú.
  • Ông Cụ: Hình vẽ cụ ông chống gậy.
  • Chi Chi: Hình vẽ người cầm 2 quả chùy.

Cách xếp bài Tổ Tôm hợp lệ

Để xử lý các lá bài trong ván chơi người chơi đánh Tôm cần phải biết cách xếp bài hợp lệ. Trong đó cần chú trọng đến cách xếp bài trên tay và cách xếp bài dưới chiếu. Cụ thể 2 phần này sẽ được chúng tôi bật mí ngay dưới phần viết này nhé!

Cách xếp bài trên tay

Đối với bài trên tay các bạn nên xếp theo hình nan quạt giấy, cầm xòe trên tay để dễ nhìn.Quân bài Yêu sẽ ưu tiên xếp giữa và không xếp chồng bài lên nhau.

Hoặc bạn cũng có thể xếp bài theo từng phu. Nghĩa là quân bài nào liên quan đến nhau thì sẽ được xếp gần nhau. Trong đó:

• Phu bí: Gồm 3 lá bài xếp theo hàng ngang.
• Phu dọc: Gồm 3 lá bài xép theo hàng dọc. Lưu ý các lá bài này phải liên tiếp nhau thì mới có thể xếp vào được.

Cách xếp bài dưới chiếu

So với cách xếp bài trên tay thì xếp bài dưới chiếu khó hơn. Vì đây là bài mà tất cả người chơi đều nhìn thấy và ảnh hưởng đến ván chơi cho nên nó phải tuân thủ nghiêm ngặt nhiều quy định. Chẳng hạn:

• Người chơi có khàn phải đặt úp xuống chiếu.
• Người chơi ăn quân của làng để ghép lại thành phu bí phải để ở phía trên cùng. Nếu có tới 2 lá giống nhau thì lá thứ 2 phải để trên cùng 5 lá bài chung. Trong đánh Tổ Tôm trường hợp này được gọi là ăn 5 binh.
• Người ăn phu dọc xếp bài dọc và để ở dưới cùng.
• Người chơi nào có thiên khai phải úp xuống chiếu và trình làng.

Hướng dẫn chơi Tổ Tôm chi tiết

Bài Tổ Tôm có số lượng người chơi không cố định. Trong đó bàn chơi Tổ Tôm thường gặp nhất là bàn 4 người và bàn 5 người. Cách chơi ở 2 bàn chơi này có chút khác biệt. Vì thế các bài thủ cần phải lưu ý.

Cách chơi bài Tổ Tôm với 4 người

Chơi Tổ Tôm 4 người hay còn được gọi là chơi bài Bí Tứ. Khi chơi Bí Tứ bộ bài sẽ được chia thành 5 phần. Mỗi người trong bàn chơi sẽ chọn lấy 1 phần cho mình. Phần bài bị dư ra sẽ dùng làm bài nọc.

Với bài Bí Tứ người chơi có quyền ù ngay khi bốc được bài có 2 lưng. Tuy nhiên, nếu trong ván có ù thông hay ù thập hồng thì ù 2 lưng sẽ không được tính nữa. Trong bài Bí Tứ ù thắng chính sẽ là Ù Thập Nhị Hồng và Ù Kính Nhị.

Cách đánh Tổ Tôm với 5 người

Khác với cách chơi với bàn 4 người, ở bàn 5 người nhà Cái sẽ chia lần lượt cho mỗi người chơi mỗi người 20 lá. 20 lá còn lại sẽ được giữ nguyên để làm lá bài nọc.

Trong bàn chơi này người được quyền đánh trước chính là người cầm Cái. Người này cũng có quyền bốc thêm 1 lá bài bất kỳ nữa từ bộ nọc. Ván chơi cứ tiếp diễn cho đến khi có người ù. Hoặc cọc bài nọc còn lại 5 lá và trong bàn vẫn chưa ai hô ù.

Luật chơi bài Tổ Tôm nên biết

Để có thể đánh và ăn bài hợp quy trong đánh Tổ Tôm, người chơi cần phải học khá nhiều luật lệ. Trong đó, luật Ù, quy tắc hô Ù là phần không thể thiếu. Ghi chú ngay những thông tin dưới đây để chơi Tổ Tôm chuẩn luật nhé!

Luật Ù trong bài Tổ Tôm

Ù là hành động mà bất cứ tay bài nào khi ngồi vào sòng cũng mong ước. Trong chơi bài Tổ Tôm sẽ có những luật Ù như sau:

Ù tròn bài

Bạn phải có đủ 21 quân trong tay bài. Các quân bài này đồng thời phải xếp vào được các phu, không có quân lẻ. Ngoài ra còn phải có ít nhất 1 lưng thì mới được ù tròn bài.

Ù được cái

Ù được cái trong luật chơi Tổ Tôm sẽ không được tính điểm mà chỉ ăn được Cái mà thôi. Bao gồm các kiểu Ù sau:

• Bỏ ù quân trước để Ù quân sau.
• Treo tranh khi vẫn giữ quân phải đặt dưới chiếu trên tay.
• Trái vỉ: Quân dưới chiếu để không đúng thứ tự.
• Hô ù xong mới dậy khàn.
• Khê Khàn: Ù rồi mà quên không dạy khàn.
• Bất thực một cục: Chỉ có 1 phu bí.
• Ù nhưng không có phỗng hoặc có phỗng nhưng không hô.

 Ù bị chèo đò

Ù chèo đò theo luật sẽ không được tính điểm. Ngược lại người ù cước này còn phải trở nợ cho làng bằng một ván ù hợp lệ khác. Ù chèo đò sẽ gồm các trường hợp sau:

• Ù sai: Còn thừa quân nhưng không bỏ vào phu, không lưng, bài thiếu quân hoặc thừa quân.
• Ăn một quân nhưng lại đánh tới 2 quân trong cùng 1 phu.
• Đánh đi quân trong phu đặt dưới chiếu.
• Không hạ quân khi có phu dọc.
• Bỏ quân đến trước nhưng lại ăn đúng quân ấy đến sau.
• Thối Khàn: Có quân đúng khàn đến nhưng lại không chịu dạy khàn.
• Hô ù sai từ cước thấp thành cước cao.

Quy tắc hô Ù Tổ Tôm

Hô Ù trong đánh Tổ Tôm cũng là một nghệ thuật. Để hô Ù, xướng Ù các bài thủ phải tuân theo những quy tắc hô ù sau:

• Khi quân mình chờ Ù xuất hiện thì có thể hô Ù ngay lập tức không cần đợi tới quận.
• Sau khi hô Ù phải hạ được bài xuống. Đồng thời dậy khàn, báo bất thực hoặc trả chén cho làng.
• Khi Xướng Ù phải hô to được mình ù loại bài nào, ù suông hay ù thông? Ù có cước sắc hay là ù không có cước sắc.
• Nếu người chơi ù có nhiều cước sắc thì phải báo ù đúng trình tự từ thấp đến cao (Trừ trường hợp ù tôm lèo). Nếu hô ù sai không đúng quy định thì sẽ bị đền làng.

Các trường hợp được ưu tiên trong Tổ Tôm

Khi chơi đánh Tổ Tôm các bạn cũng nên cẩn thận với các trường hợp được ưu tiên trong Tổ Tôm như sau:

Phỗng

Phỗng chính là trường hợp quân bài dưới chiếu trùng với 2 quân bài trên tay. Lúc này bạn phải hô “Phỗng” và phải ăn theo cửa. Nếu trong trường hợp trùng khàn bất thực thì người chơi phải hô “Phỗng tái kiến, trả chén làng” rồi hạ quân xuống.

Dậy Khàn

Nếu bạn đã có 3 quân đang úp ở khàn của mình nhưng lại gặp quân thứ 4 trùng khàn thì phải hô ngay “Dậy khàn“. Lúc này bạn phải lật ngữa những quân bài úp dưới chiếu để không bị gán vào lỗi Khê Khàn.

Ù

Nếu bạn thấy quân bài nào đó vừa đánh ra hay bốc được từ nọc thõa mãn điều kiện ù của mình thì phải hô “Ù” ngay. Đồng thời hạ bài của mình xuống chiếu.

Cách tính điểm ăn tiền chi tiết

Cách tính điểm thắng thua trong bài Tổ Tôm sẽ như sau:

• Ù suông không có cước sắc thì +1 điểm
• Ù thông ván trước thì +1 điểm
• Có tôm sẽ được thì +1
• Bạch thủ thì +1 điểm
• Xuyên 5 gian thì + 1 điểm
• Có lèo thì +2 điểm
• Thập điều thì +3 điểm
• Kính cụ thì + 6 điểm
• Bạch định thì +8 điểm
• Kính tứ cố thì cộng max điểm là 10

Bên cạnh đó, điểm 1 hội của “ù suông 2 dịch 1” sẽ được tính 25 điểm, “ù suông 4 dịch 2” tính 50 điểm. Khi điểm tổng lớn hơn 24 hoặc 48 hội sẽ kết thúc. Người chơi nào có điểm cao nhất thì người đó thắng.

Các quy định cần lưu ý khi chơi bài Tổ Tôm

Khi tham gia vào một ván chơi bài Tổ Tôm, nhất là với tân thủ việc đọc kỹ hướng dẫn chơi và các lưu ý là cực kỳ quan trọng. Nhanh tay ghi chú ngay những quy định dưới đây để ván chơi của mình được suôn sẻ nhất nhé!

Khàn Bất Thực

Khi chơi Tổ Tôm nếu người chơi có phu lưng thì nên xin khàn bất thực. Người chơi sẽ dùng chén để ghi nhớ khàn này. Trong luật chơi bài Tổ Tôm quy định một người chơi nào đó muốn xin khàn bất thực thì trong tay bài phải có phu dọc và phu bí. Nếu chỉ có 1 mình phu bí thì không được ăn điểm.

Thiên Khai Bất Thực

Trong trường hợp người chơi có thiên khai và muốn xoay thành phu dọc mà tay bài buộc phải đánh đi 1 – 2 quân thì sẽ được ghép vào Thiên Khai Bất Thực. Khi có Thiên Khai Bất Thực nếu đánh được quân bài nào đi thì phải hô tên quân và trả chén cho làng để ù. Còn nếu không đi quân được thì phải ăn cả.

Các trường hợp không được đánh quân

Để ăn được quân có cước sắc người chơi không được đi quân trong phu dưới. Nếu đó là bài phỗng thì phải giữ yêu lại, cả 2 quân này bạn đều không được phép đánh đi. Người chơi nào bất chấp đánh quân phu dưới thì dù có bốc được lá bài mà mình đang cờ để ù thì cũng không được tính ù hợp lệ. Ngược lại còn bị phạt vì lỗi chèo đò.

Các trường hợp được ăn quân

Khi bài đến cửa của ai thì người đó được phép ăn. Tuy nhiên nếu bạn ăn bài ở cửa của người khác thì sẽ được gọi là phỗng. Nếu có phỗng không ăn ngay mà để lần sau thì sẽ không được tính là ăn quân hợp lệ và không được phép ăn quân nữa.

Khi quân của bạn lên ù mà bạn lại bỏ qua nó thì sẽ bị gán vào lỗi bỏ ù. Lúc này bạn sẽ chỉ được làm cái chứ không được tính điểm ăn quân. Nếu trong ván chơi có người chơi nào đó bị thừa lá bài thì phải trả làng lá bài yêu nhất văn.

“Kê” trong bài Tổ Tôm chính là khi ván chơi không ai ù và đồng thời lá cuối cùng ở dưới nọc được người chơi bốc lên.

Cách chờ bài

Trong cách đánh bài Tổ Tôm có khá nhiều cách chờ bài khác nhau. Tuy nhiên, nổi bật và được nhiều bài thủ thống nhất làm quy định chung chỉ có các cách chờ bài sau:

• Khi người chơi đã xếp bài thành các phu và lưng thì chỉ cần chờ quân yêu đến nữa là ăn. Hoặc ghép vào các phu thì cung được tính là ù. Trong cách chơi Tổ Tôm đây được gọi với cái tên là thập thành.
• Bạch thủ là khi bài đã tròn bài, có lưng, có 2 lá bài giống nhau và chờ quân thứ 3 để thành phỗng. Khi ù người đó phải hô phỗng.
• Chờ xuyên và chờ quân để ghép thành phu dọc làm tròn bài.
• Chi nẩy: chỉ chờ duy nhất con chi chi.

Cách cho cái

Nghĩa là người chơi được lấy thêm một lá bài dưới nọc trong lượt đánh đầu tiên của ván bài đó. Ai ù ván trước sẽ làm cái ở ván sau. Hoặc nếu không có ai ù, người cuối cùng bốc lá cuối cùng ở nọc lên sẽ trở thành cái (kê).

Người cho cái sẽ lấy một phần bài đã được chia làm nọc, tiến hành mở một quân bài bất kỳ. Sau đó cộng 2 số của lá bài mở vào chia cho 5. Phần dư chính là phần bài của người cái tính theo chiều ngược kim đồng hồ đến phần bài đúng với số dư và cuối cùng để quân bài nọc đó vào phần bài người nào đó rồi ngửa lên, người đó sẽ được cái.

Cách tìm ra người cho cái

Trong cách đánh Tổ Tôm sẽ có người phải chia bài, những người sau đây sẽ có trách nhiệm phải chia bài:

• 2 người ít điểm hoặc người bị lỗi chèo đò.
• 2 người 2 bên mới ù hoặc ai ù cao điểm ván trước sẽ chia bài ván sau.
• Người được kê và người dưới kê.

Trên đây là bài viết chia sẻ cách đánh Tổ Tôm không phải ai cũng biết. Hy vọng với các thông tin trên mà chúng tôi vừa cung cấp sẽ giúp các bạn trải nghiệm trò chơi thú vị hơn. Chúc các bạn may mắn Ù to với bài Tổ Tôm nhé!

Tác giả : Bùi Hồng Thuỷ Tiên

Tham gia Đổi Thưởng Plus : 15/10/2020

Bút danh :

Mình là Thuỷ Tiên, bạn của Hồng Tiên - Mình cũng học tại Học Viện Bắc kinh chuyên ngành báo chí năm 2018. Mình rất thích chơi game, chính vì vậy Doithuongplus.com chính là một phần cuộc sống của mình và Hồng Tiên, nơi mình có thể chia sẻ đến các bạn các tựa game đổi thưởng đang hot nhất hiện nay